تصویری را از تربیت ترسیم کنید. (1)

 

ممکن است مفید باشد که به مفهوم تربیت به عنوان تصویری بنگریم که می توانیم آن را ترسیم کنیم و به ذهن بسپاریم تا هر وقت لازم شد، آن را به یاد بیاوریم.

 

 

 

 

حالا وقتش است است که چمن زار فرزندتان را بکشید. بیایید محیط فرزندتان را به دقت ترسیم کنیم.

 

برای رشد و پرورش و یادگیری، بچه ی شما باید مورد مراقبت قرار گیرد و از خطرات و تکانه های خودش محفوظ بماند تا بتواند به تنهایی از خودش محافظت کند. بنابراین نرده ای برای او می کشیم.

 

این نرده ضروری و مثبت است. هر خط این نرده به شما می گوید که تا چه حد می توانید دور شوید و اگر از حیطه ی تعیین شده فراتر بروید، پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. اگر محدوده خیلی بزرگ باشد، ترسناک است و بچه تان احساس درماندگی می کند. محدوده ی خیلی تنگ هم بچه را محدود و محصور می کند و باعث می شود او سرکشی کند یا احساس ناتوانی کند و نتواند چیزی بیاموزد.

 

هر کودکی متفاوت است و به چمن زار خودش نیاز دارد. البته همین طور که کودک بزرگ می شود، محدوده او نیز باید بزرگ شود.

 

 

انجام کارهای درست را برای فرزندتان آسان کنید، و انجام کارهای نادرست را برای او سخت کنید.

درست رفتار کردن را برای فرزندتان راحت کنید، و بدرفتاری را برای او دشوار کنید.

 

 

 

کودک خردسال (زیر یک سال)

 

·        بی درنگ به گریه ی بچه ی خردسال واکنش نشان دهید. بدین ترتیب او می فهمد وجودش برای شما مهم است و ارزش مراقبت و کمک شما را دارد و اعتمادش را می سازد.

 

·        همیشه زمانی که کودکتان گرسنه است و تقاضای غذا می کند به او غذا بدهید، نه براساس برنامه ی تنظیم شده از قبل. این کار مهارت های ارتباطی و برخلاف تصور عموم، صبر و بردباری را رشد می دهد. او هر چه کم تر منتظر شود در مواقع ضروری بیش تر می تواند منتظر بماند، چون می داند نهایتاً نیازش مثل قبل برطرف خواهد شد.

 

·        با کودکتان بازی کنید اگر او در حین بازی از شما پیروی کند، بهتر از زمان های دیگر به راهنمایی های شما گوش می دهد و توجه می کند.

 

·        محیط خانه را برای کودکتان ایمن کنید. این کار موجب می شود تا کم تر مجبور شوید به او «نه» و «نکن» بگویید و او می تواند در امنیت به کاوش در محیط اطرافش بپردازد.

 

 

کودک نوپا (2 تا 4 سال)

 

حالا کودک متحرک است. او اهداف، خواسته ها و علائق خود را تعیین می کند، حتی اگر آن ها با خواسته های شما هماهنگ نباشند. این آزمایش رفتارهای جدید می تواند کشمش بین خواسته ها را مشخص کند. واکنش شما بر اعمال آینده ی او تاثیر می گذارد.

 

·        از وقوع مشکلات جلوگیری کنید و ابتدا محیط خانه را برای فرزندتان ایمن نگه دارید. این عمل موجب می شودتا بچه سرزنش نشود، حس کنجکاوی و عزت نفس او افزایش یابد و کمتر وسوسه شود که به دردسر و خطر بیفتد.

 

·        مثبت باشید. فقط آن چه را می خواهید یا از فرزند نوپایتان انتظار دارید که انجام دهد به او بگویید. سعی کنید اسم او را همراه «نه» و «نکن» بر زبان نیاورید.

 

·        نگرشی مثبت درباره ی استقلال تازه ی کودک نوپا (2 تا 4 سال) نشان دهید. الان نگرش شما خیلی مهم است و به درد بقیه ی سال هایی که با هم هستید نیز می خورد.

 

·        اشیای منزل را به دو دسته ی «قابل مشاهده» و «قابل لمس» طبقه بندی کنید. به فرزندتان کمک کنید بین این دو تفاوت بگذارد و بداند که اشیای قابل مشاهده را فقط می تواند نگاه کند اما می تواند به اشیای قابل لمس دست بزند و آن ها را حس کند.

 

·        به یاد داشته باشید، نشان دادن به کودک نوپا (2 تا 4 سال) بهتر از گفتن به اوست که چه کاری انجام دهد. از فریاد زدن اجتناب کنید.فریاد زدن بی برو برگرد باعث می شود که او شما را نادیده بگیرد. به ملایمت صحبت کردن موثرتر است و به بچه آموزش می دهد که به همین طریق رفتار کند.

 

·        هر وقت ممکن است، با جانشین کردن وسایل یا فعالیت های قابل پذیرش ، از تربیت غیرضروری اجتناب کنید.

 

 

مثال ها:

بچه ی شما مکعب ها را پرتاب می کند. در حالی که به او توضیح می دهید مکعب ها برای ساختمان سازی هستند، توپی به او بدهید و بگویید که توپ برای پرتاب کردن است. فرزندتان بدرفتاری نمی کند، فقط اشیا را با هم اشتباه گرفته است.

 

بچه عصبانی است و کسی را می زند. خشم و خصومتش را به سمتی دیگر جهت دهید، چون تخلیه ی خشم خوب است، به سوی یک متکا یا وسایلی که امن هستند، و چیزی شبیه «من می دانم عصبانی هستی، اما نمی توانم اجازه بدهم به ... (اشخاص یا اتاق پذیرایی) آسیب بزنی» بگویید.

 

           اصرارهای طبیعی فرزندتان را در مکان های مناسب یا خاص بپذیرید.

 

 

 

جیغ زدن یا فریاد کشیدن ، به کودک نوپا (2 تا 4 سال) اجازه دهید که در محل یا اتاقی خاص جیغ بکشد تا خشمش رها شود. با او درباره ی صدای درونی و بیرونی و خصوصیات هر کدام صحبت کنید . صدای بلند را با زدن روی شیئی فلزی و صدای ملایم را با زدن ضربه ای ملایم، نشان دهید. به بچه اجازه دهید تمرین کند. برای جیغ و فریادزدن هم از این روش استفاده کنید. به آرامی در گوش کودک نوپا (2 تا 4 سال) بگویید: «وقتی بلند جیغ می کشی، نمی توانی بشنوی که من به تو می گویم دوستت دارم» یا «حالا وقتش است که ...»

 

دویدن: به بچه ی نوپا (2 تا 4 سال) اجازه دهید در مکان های خاص، باز و امن بدود. درباره ی دویدن در مکان هایی مناسب مثل محوطه ی پارک صحبت کنید و بازی «بدو، بدو و ایست» را برای کنترل تکانه هایش تمرین کنید. (مثل بازی دویدن به دور چند صندلی که در آن پدر یا مادر به کودک می گویند :«بدو، بدو، بدو» و کودک می دود تا کلمه «ایست» را بشنود و سپس بی حرکت می ایستد.)

 

·        با فرزندتان ارتباط چشمی داشته باشید. از او بخواهید قبل از این که بگوید خواسته اش چیست، به شما نگاه کند. خم شوید و به او نگاه کنید. این بدین معنی است که محترمانه به حرف هایش گوش می دهید.

 

·        الگوی خوبی برای کودک نوپایتان باشید. اگر به او توهین کنید، او هم به شما توهین می کند. اگر او را در آغوش بگیرید و ببوسیدش، او نیز همین رفتار را خواهد کرد.

 

·        نسبت به رفتار کودک صبور باشید و با ثبات عمل کنید. همیشه به یک روش مشخص عمل کنید. با دور کردن خطر از او یا او از خطر، به کنترل رفتارش بپردازید، اما اکنون فعالیت قابل پذیرش را جانشین آن کنید.

 

·        از تقویت رفتار منفی با توجه منفی نشان دادن، اجتناب کنید. خشم در این سن نشان داده می شود و ممکن است با گرسنگی، بیماری ، دندان درآوردن، یک حادثه یا تغییر در روال متداول روزمره تحریک شود. هر وقت امکان دارد، قبل از این که سطح ناکامی کودک نوپا به سطح خشم برسد، مداخله کنید.

 

·        از مراقبت افراطی، رفتار آمرانه، و مجبور کردن کودک که عملی را انجام دهد، اجتناب کنید.

 

·        مطمئن شوید که کودک نوپا (2 تا 4 سال) از نظر رشدی برای آموزش و تربیت آماده است: او توقعات و محدودیت های شما را درک می کند.

 

·        با فعالانه تقویت کردن رفتار خوبی که می بینید، رفتاری را که می خواهید تقویت کنید. «متشکرم که نان را به من دادی.»

 

·        هر وقت به فرزندتان می گویید «نمی توانی»، حتماٌ آن را با یک «می توانی» همراه کنید.

 

·        از فرزندتان انتظارات واقع بینانه داشته باشید و با توجه به رشد سنی او، انتظاراتتان را افزایش دهید. اگر درباره ی انتظارات واقع گرایانه ای که می توانید داشته باشید اطلاعاتی ندارید، مطالعه کنید.

 

·        مطمئن شوید که محدودیت های مناسب را قبل از بروز هر نیازی تعیین می کنید و حتماً  در طول مسیر با لحنی ملایم محدودیت ها را به او گوشزد کنید تا قبل از شروع مشکلات جلو آن را بگیرید. بچه ها خواستار محدودیت هستند و به آن نیاز دارند و می دانند که این محدودیت ها برای آنان احساس امنیت می آورد. بدون درک اهمیت این موضوع ، محدودیت کارایی نخواهد داشت.

 

·        به فرزندتان قوانین و محدودیت های ساده و روشن بدهید. رعایت قوانین تان را ساده و شکستن آن ها را دشوار کنید. «نه»، «خوب باش»، «مهربان باش»، «مراقب باش»،«خوب رفتار کن» فقط کلمات هستند و معنای خاصی را انتقال نمی دهند. وقتی می گویید «نه»، به آن بچسبید و پیگیرش باشید . مطمئن شوید توقعات واقع بینانه دارید. توانایی ها از کودکی به کودکی و از سنی به سنی فرق دارد.

 

 

برگرفته از کتاب : چه گونه فرزندم را تربیت کنم ؟

نویسنده : دکتر ملانی بازارت

مترجمان : الهام آرام نیا ، شمس الدین حسینی